طراح سازه کیست؟
رشته مهندسی عمران یک رشته بسیار جذاب است چرا که زمینه های کاری بسیاری در آن وجود دارد. به عبارت دیگر یک فارغ التحصیل رشته مهندسی عمران در زمینه های کاری مختلفی می تواند وارد بازار کار بشود. یکی از زمینه های بسیار کاربردی و مهم در مهندسی عمران طراحی سازه است. به فردی هم که کار طراحی و محاسبات سازه را انجام می دهد طراح سازه می گویند. به عبارت دیگر طراح سازه به شخصی گفته می شود که اولا به مباحث آیین نامه ای مسلط بوده و بتواند بندهای مختلف آیین نامه را تفسیر کرده و پس از آن با نرم افزارهای طراحی سازه به طور کامل آشنا بوده و به آن تسلط داشته باشد تا بتواند تفسیرهای انجام شده از آیین نامه را در مدل نرم افزاری خود اعمال کرده و یک سازه را به طور کامل طراحی کند.
طراح سازه
وظیفه طراح سازه چیست؟
مهندس طراح سازه وظیفه دارد تا نقشه های معماری سازه که معمولا تهیه آن ها بر عهده مهندس معمار است را به مدل های سازه و نرم افزاری تبدیل کرده و سپس با خروجی گرفتن از نرم افزارهای طراحی سازه این مدل ها را به نقشه های اجرایی (نقشه های سازه ای) تبدیل کند. همان طور که پیش تر اشاره شد یک مهندس طراح سازه باید بر موارد زیر به طور کامل مسلط باشد:
آشنایی با آیین نامه های طراحی سازه و توانایی تفسیر آن ها
آشنایی و تسلط بر نرم افزارهای طراحی سازه
آشنایی و تسلط بر نقشه کشی سازه
روش های کسب درآمد طراح سازه
پس از آن که یک مهندس عمران موارد گفته شده در بالا را به خوبی آموخت و در آن ها به مهارت رسید حال می تواند برای کسب درآمد از حرفه طراحی سازه که برای آن چندین روش مختلف وجود دارد اقدام کند. در ادامه به معرفی اجمالی و مختصر روش های گوناگون کسب درآمد از طراحی سازه می پردازیم.
استخدام در شرکت های مهندسی مشاور طراحی سازه
یکی از روش های متداول کسب درآمد برای مهندسان طراح سازه استخدام در شرکت های مهندسی مشاور ساختمان و یا دفاتر فنی مهندسی است. در این حالت مهندس طراح سازه یک حقوق ثابت ماهیانه به عنوان دستمزد از شرکت مهندسی مشاور دریافت خواهد کرد.
انجام پروژه های طراحی سازه به صورت شخصی
دومین راه کسب درآمد برای یک شخص که توانایی طراحی سازه دارد گرفتن پروژه به صورت شخصی است. پس از مدتی که یک مهندس طراح سازه تجربه و اعتبار کسب کرد می تواند به صورت شخصی به انجام پروژه های طراحی سازه بپردازد. برای این کار لازم است تا شخص آنقدر توانایی داشته باشد تا بتواند به تنهایی از پس طراحی انواع سازه های مختلف بربیاید. در این حالت فرد می تواند به یک درآمد خوب مهندسی دست پیدا کند.
نکات مثبت و منفی شغل طراحی سازه
شغل طراحی سازه هم مانند سایر شغل های دارای نکات مثبت و منفی می باشد. در ادامه ابتدا به ویژگی های مثبت شغل طراحی سازه می پردازیم.
از مهم ترین مزایای شغل طراحی سازه آن است که این حرفه و شغل دارای یک درآمد ثابت و مشخص نمی باشد. به عبارت دیگر مقدار درآمد هر مهندس طراح سازه را خودش رقم میزند. از جمله عواملی که بر این درآمد تاثیر گزار است میزان توانایی، تسلط شخص بر آیین نامه ها و نرم افزارهای طراحی سازه و سرعت انجام پروژه است. به عنوان مثال درآمد مهندسی که مهارت و سرعت لازم برای انجام بین 20 تا 30 هزار متر مربع را به صورت ماهیانه دارد با یک مهندس دیگر که سرعت انجام پروژه اش به نحوی است که ماهیانه حداکثر می تواند 10 هزار متر مربع طراحی سازه انجام دهد قابل مقایسه نیست. به همین جهت در صورت تمرین و تکرار شخص می تواند سرعت انجام پروژه را بالا برده و نهایتا به درآمدهای بالاتری نیز دست پیدا کند.
از جمله نکات مثبت دیگر این شغل آن است که مهندسان تازه وارد به حرفه طراحی سازه بسیار زود رشد می کنند، چرا که در این حرفه مهندس ماهر از لحاظ جمعیت تعداد کمی دارند.
از نکات منفی شغل طراحی سازه می توان به درگیر بودن این شغل با آموزش دیدن اشاره کرد. در واقع یک مهندس طراح سازه تا آخر عمر شغلی خود باید درگیر آموزش دیدن باشد. این آموزش دیدن عموما پس از دانشگاه فرد شروع می شود چرا که مهارت های مورد نیاز بازار کار متاسفانه در دانشگاه به دانشجویان مهندسی عمران آموزش داده نمی شود. در نتیجه فرد برای تبدیل شدن به یک طراح سازه لازم است تا آموزش ببیند تا بتواند مهارت های مورد نیاز را کسب کند. برای تبدیل شدن به یک طراح سازه برند و با اعتبار این آموزش دیدن باید به صورت مستمر تا پایان عمر ادامه پیدا کند چرا که به دلیل پیشرفت علم و تکنولوژی، آیین نامه ها و نرم افزار های طراحی سازه هر ساله بروز رسانی می شوند و شخصی که با این پیشرفت علم و دانش حرکت نکند قطعا جایی در بازار کار آینده طراحی سازه نخواهد داشت.
چطور یک طراح سازه شویم؟
طراحی سازه یکی از شغلهایی است که یک مهندس عمران در صنعت ساخت وساز میتواند برای خود انتخاب کند. طراحی سازه یک مهارت بوده و برای فراگیری آن مانند هر مهارت دیگری باید تمرین و تکرار زیادی انجام شود.
کاربرد اصلی طراحی سازه در رشته محاسبات سازه میباشد اما یک ناظر و مجری ساختمان نیز برای اینکه بتواند در شغل خود حرفهای عمل کند، نیاز دارد که مهارت طراحی سازه را به خوبی فراگیرد.
در ادامه گامهایی که یک نفر برای ورود به شغل طراحی سازه باید طی کند، به ترتیب بیان کردیم.
طراحی سازه ساختمان
گام اول) تحصیلات دانشگاهی در رشته مهندسی عمران
اولین گام برای ورود به بازار کار طراحی سازه ، تحصیل در رشته مهندسی عمران و آشنایی با اصول این رشته میباشد. برای حرفهای شدن در رشته طراحی سازه نیاز به قضاوت مهندسی میباشد. بدون شک، انجام این مهم بدون تسلط بر مفاهیم و اصول پایه رشته مهندسی عمران امکانپذیر نیست.
اگر در ابتدای مسیر دانشجویی هستید، اکیدا پیشنهاد میکنم تواناییهای فنی و نرمافزاری خود را در زمینه نرمافزارهای مرتبط با رشته مهندسی عمران نظیر Etabs ، Safe، SAP2000، Autocad و سایر نرمافزارهای مشابه بالا ببرید.
اگر تمایل دارید که در دوران دانشجویی خود نیز وارد بازار کار شوید، توصیه میکنم که مهارت فروش را فرابگیرید. تجربه فروش حتی در زمینه غیرمرتبط با تحصیل، نه تنها در زمان ورود به بازار کار حرفهای صنعت ساختوساز بلکه در تمام مراحل زندگی برای شما مفید واقع خواهد شد. برای پیبردن به اهمیت این مهارت، حتما مقاله فروش و بازاریابی در صنعت ساختوساز را مطالعه کنید.
آموزش طراحی سازه ساختمان
گام دوم) تسلط بر نرمافزارهای طراحی سازه
پس از آشنایی با اصول اولیه و پایه در رشته مهندسی عمران، باید تسلط خود را بر نرمافزارهای طراحی سازه نظیر ، Safe، SAP2000، Autocad افزایش دهید. متاسفانه سیستم آموزشی کشور و سرفصلهای دروسی که در دانشگاه تدریس میشود، آمادگی لازم برای ورود شما به بازار کار حرفهای را فراهم نمیکند.
بنابراین اگر به فکر کسب درآمد در شغلی مرتبط با تحصیلات دانشگاهی خود هستید، باید مهارتهای موردنیاز را در فضایی خارج از دانشگاه افزایش دهید. برای اینکار میتوانید از دورههای آموزشی که در موسسات آموزشی و توسط اساتید مختلف ارائه میشود، استفاده کنید.
سامانه آنلاین خدمات مهندسی ساختمان SHF نیز با کمک مهندسان باتجربه و نخبه خود، دوره غیرحضوری طراحی و محاسبات سازه را در قالب دو دوره مقدماتی و پیشرفته، برای تمام مهندسین و فارغالتحصیلان رشته مهندسی عمران فراهم کرده است.
قرارداد پیش فروش آپارتمان
گام سوم) تسلط بر قوانین مقررات ملی ساختمان و آییننامههای طراحی
هر کشوری متناسب با اقلیم، شرایط زمینشناسی و میزان توسعه و پیشرفت صنعت ساخت خود، آییننامهای برای ساخت انواع ساختمانها و سازهها دارد که باید تمام اصول آن در طراحی سازه جدید لحاظ شود.
قوانین صنعت ساختوساز در کشور ما نیز تحت عنوان مباحث مقررات ملی ساختمان و در 22 جلد تهیه شده است. مباحثی نظیر بارگذاری، پی و پیسازی، طرح و اجرای ساختمان بتنی و فولادی از جمله این مباحث میباشد.
توجه داشته باشید صرف یادگیری نرمافزارهای طراحی سازه ، شما را به یک طراح و محاسب سازه تبدیل نمیکند. برای فعالیت حرفهای در زمینه طراحی سازه باید به آییننامههای طراحی سازه مسلط شوید.
با توجه به اینکه الگوی اصلی در نوشتن آییننامههای ما، آییننامههای ساختمانی کشورهای دیگر نظیر آییننامه AISC آمریکا و موارد مشابه میباشد، در پروژههای حساس نیاز است که از مرجع اصلی قوانین برای طراحی سازه کمک بگیرید.
ما در دوره محاسبات و طراحی سازه ، در کنار آموزش نرمافزارهای طراحی سازه ، اصول مقررات ملی ساختمان را با شما مرور میکنیم و طریقه استفاده از آییننامهها را به شما آموزش میدهیم.
آموزش طراحی سازه ساختمان
گام چهارم) آشنایی با اصول مشترک طراحی بین هر 4گرایش طراحی ساختمان (سازه، معماری، برق و مکانیک)
یک طراح سازه باید بتواند نقشهای طراحی کند که در کنار رعایت اصول طراحی و محاسبات سازه، اصول طراحی سایر رشتههای ساختمانی یعنی معماری، برق و مکانیک را نیز رعایت کند. برای مثال اگر شما در طراحی المان سازهای تیر، ارتفاع مفید طبقه را در نظر نگیرید، عملا نقشه سازه اجرایی نبوده و کار شما غیرحرفهای تلقی میشود.
یادگیری بسیاری از این اصول در خلال کار امکان پذیر است و منبع مشخصی برای یادگیری فصل مشترک بین رشتههای مختلف طراحی ساختمان به جز مقررات ملی ساختمان موجود نمیباشد. مطالعه مباحث مرتبط با سایر رشتههای ساختمانی نیز ممکن است بدلیل تخصصی بودن مطالب به درستی قابل درک نباشد.